Niska emisja - informacje

Syntetyczna informacja o działaniach w zakresie poprawy jakości powietrza ze źródeł niskiej emisji na terenie Gminy Skawina

Pracownicy Wydziału Ochrony Powietrza Urzędu Miasta i Gminy Skawina, mieszkańcom naszej Gminy kojarzyć się mogą głównie z pomocą w uzyskaniu dofinansowania do wymiany kopciuchów - i słusznie, bo to jedno z priorytetowych zadań pracujących w naszym Urzędzie Ekodoradców.

Działań, na cele ochrony jakości powietrza, które prowadzą w ciągu roku jest o wiele więcej! A oto część z nich:

 

Dotacje (nie tylko do wymiany kopciuchów)

Jak wiadomo większość z obecnie realizowanych programów nastawiona jest na likwidację starych nieekologicznych pieców, na nowe kotły spełniające wymagania ekoprojektu. Jednakże dostępne są również formy pomocowe dla osób, które mają już ekologiczny piec, ale potrzebują finansowego wsparcia w zakresie termomodernizacji budynków lub instalacji odnawialnych źródeł energii. Wydział Ochrony Powietrza aktywnie pozyskuje środki zewnętrzne na te działania. Obecnie nasi pracownicy pomagają mieszkańcom w wypełnianiu wniosków i umów do programów, takich jak:

●            Dotacja celowa na dofinansowanie wymiany kotłów i pieców na terenie Gminy Skawina (link).

W 2018 r. zrealizowano 289 umów na wymianę kotłów i pieców. Dotacje finansowane były zarówno ze środków Gminy, jak i Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego 2014–2020.

	Ilość kotłów	Kwota dotacji w zł
Budżet Gminy	163	1 168 786,00
Środki Skawina Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego WM 2014–2020	126	20 664,00
SUMA:	289	1 189 450, 00

 

W 2019 r. zrealizowano 519 umów na wymianę kotłów i pieców. Dotacje finansowane były zarówno ze środków Gminy, jak i Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego 2014–2020.

	Ilość kotłów	Kwota dotacji w zł
Budżet Gminy	227	1 387 202,65
Środki Skawina Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego WM 2014–2020	292	2 129 179,18
SUMA:	519	3 516 381,83

   

●            Program STOP SMOG dofinansowanie w wysokości 90% na wymianę starego kotła na paliwa stałe oraz m.in. ocieplenie ścian, strychu, piwnic, wymianę okien i drzwi  w  budynkach jednorodzinnych. Pomoc dedykowana jest osobom, które osiągają niskie dochody (link).

Gmina Skawina w ramach realizacji porozumienia zawartego z Ministerstwem Rozwoju (dawniej Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii)  otrzymało środki na pomoc mieszkańcom w termomodernizacji 300 budynków. Zadanie jest planowane do realizacji w latach: 2019 – 2021. W programie udostępniono możliwość wnoszenia wkładu własnego w postaci pienieżnej oraz wykonywania pracy na rzecz gminy.

Wartość zadania:15 900 000,00 zł

Kwota dofinansowania:11 130 000,00 zł

Wkład własny: 4 770 000,00 zł

 

Projekt jest realizowany na bazie doświadczeń we wdrażaniu w latach 2018 – 2019 zadania „Laboratorium Skawina” w którym stermomodernizowano wraz z wyminą źródła ciepła 16 budynków jednorodzinnych w ramach lokalnego programu Pomocy Społecznej ze środków Fundacji PGNiG. W zadaniu tym przetestowano instrument w postaci pomocy w termomodernizacji do walki ze zjawiskiem „ubóstwa energetycznego”. W zadaniu tym pojawiły się pierwsze kryteria pozwalające na określenie osób zagrożonych tym zjawiskiem.

 

●    Program "Czyste Powietrze", który obejmuje termomodernizację budynku oraz wymianę źródła ciepła, a także daje możliwość uzyskania dotacji oraz pożyczki na preferencyjnych warunkach na wykonanie inwestycji (link). Program będzie realizowany w latach 2018-2029. Jego budżet opiewa na kwotę 103 mld złotych.

●    Program “Czysta Energia Blisko Krakowa” - dofinansowanie w wysokości 50% do pomp ciepła, kotłów na pellet, fotowoltaiki oraz kolektorów słonecznych (link).

Szacunkowa całkowita wartość projektu wynosi 28 437 011,97 zł. Dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wyniesie 15 208 587,93 zł.

●        Ulga termomodernizacyjna - można z niej skorzystać przy wymianie źródła ciepła (w  tym z gazowego na gazowe), ocieplenie budynku, wymianę okien i drzwi itd. od podatku w PIT  (link).

●            Program "Mój Prąd" dofinansowanie w formie dotacji do mikroinstalacji fotowoltaicznej (link).

Program realizowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Kwota alokacji dla bezzwrotnych form dofinansowania: do 1 000 000 tys. zł

W Gminie Skawina ekodoradcy pomagają w złożeniu wniosku do ww. programów. W  ramach europejskiego projektu ELENA – instrumentu wsparcia realizacji inwestycji w obszarze efektywności energetycznej od maja 2020 roku w Urzędzie Miasta i Gminy w Skawinie pojawili się nowi ekodoradcy (EKO-TEAM) finansowani ze środków instrumentu finansowego Elena w ramach Programu Horyzont 2020 ze środków Unii Europejskiej. Głównym zadaniem EKO-TEAMU jest świadczenie wsparcia dla mieszkańców gminy Skawina, w zakresie poprawy efektywności energetycznej budynku, zastosowania nowego źródła ciepła, inwestycji w instalacje odnawialnych źródeł energii (link).

Działania edukacyjne, promocyjne oraz inwestycyjne podejmowane przez Gminę przynoszą widoczne efekty także w zakresie odnawialnych źródeł energii w budynkach jednorodzinnych. Według informacji dotyczących Gminy Skawina przekazanych od TAURON, wynika iż:

1.  Łączna moc zainstalowana OZE (stan na dzień 01.09.2020) to 4481 kW.

2.  Ilość przyłączonych mikroinstalacji w gospodarstwach domowych z podziałem na lata:

Rok uruchomienia	Ilość mikroinstalacji w gospodarstwach domowych	Moc zainstalowana [kW]
2015	4	17,8
2016	15	97,225
2017	4	21,21
2018	156	702,77
2019	109	62,637
2020	238	1355,835
SUMA:	526	2797,477

 

Monitoring jakości powietrza

Jednym z głównych zadań tej komórki jest również monitorowanie jakości powietrza oraz informowanie mieszkańców, w przypadku występowania przekroczeń norm stężeń substancji szkodliwych, a także przedstawianie prognoz dotyczących stanu jakości powietrza w Gminie Skawina. Informacje na temat jakości powietrza, przekazywane są mieszkańcom na bieżąco za pomocą wiadomości sms-owych, mailowych, ogłoszeń na stronie internetowej gmin.

Na terenie Gminy Skawina, w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, oceny oraz bieżącego monitoringu jakości powietrza przeprowadza Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie. Stacja pomiarowa należąca do WIOŚiu znajduje się przy ul. Ogrody w Skawinie. Miejsce na stację zostało wybrane celowo tam, gdzie znajduje się największe skupisko ludzi. Bowiem na ul. Ogrody oraz w jej sąsiedztwie zlokalizowane są wielkie osiedla mieszkaniowe, które zamieszkują tysiące osób. Pomiary poziomu zanieczyszczeń dla: pyłu zawieszonego PM_10, tlenku azotu (NO), dwutlenku azotu (NO₂), tlenków azotu (NO_x), a także dwutlenku siarki (SO₂) są przeprowadzane przy użyciu referencyjnych metod pomiarowych, a  odczyty podawane są z bardzo dużą dokładnością.

Od stycznia 2020 roku działa również druga referencyjna stacja pomiarowa WIOŚiu, przy ul. Studzińskiego w Skawinie (link). Lokalizacja ta, została wybrana ze względu na stosunkowo niewielką odległość stacji pomiarowej od strefy gospodarczej SAG, na terenie której mieści się wiele zakładów przemysłowych. Urządzenie monitoruje na poziom stężenia Lotnych Związków Organicznych (LZO), takich jak benzen, ksylen i toluen. Zanieczyszczenia te mogą pochodzić z procesów technologicznych fabryk produkcyjnych na terenie miasta.

Wyniki z pomiarów prezentowane są na stronie: http://monitoring.krakow.pios.gov.pl/.

W 2019 roku została wykonana kampania pomiarowa zanieczyszczeń powietrza metodą pasywną obejmującej jedną serię pomiarową przez Instytut Podstaw Inżynieri Środowiska Polskiej Akademii Nauk. Celem badań była ocena jakości powietrza na terenie miasta Skawina, poprzez identyfikację i określenie rozkładu przestrzennego stężeń wybranych lotnych związków  organicznych (LZO), a także wyznaczenie  stężeń pyłu  PM10 oraz związanych z nim metali i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA).

 

Edukacja ekologiczna

●            wizyty domowe Ekodoradców

-              doradztwo przy wyborze najbardziej efektywnych energetycznie rozwiązań dla danego budynku ( wykonywanie ocen energetycznych w budynkach przez gminnego audytora)

●            działania edukacyjne w placówkach oświatowych (link),(link) , badania spirometryczne w szkołach (link)

●            konkursy ekologiczne - cykl konkursów video dla mieszkańców Gminy Skawina “Ekologicznie=praktycznie” (link) (link) (link) (link) (link) (link)

●            organizacja wydarzeń takich jak: targi ekociepła (link), akcja pn. “wymień odpad na sadzonkę”(link),udział w wydarzeniach plenerowych np. dzień Funduszy Europejskich (link)

●            dyżury gminnych Ekodoradców w sołectwach, placówkach dziennej opieki i aktywizacji osób starszych (link) (link) (link) (link) (link) (link)

●            cyklicznie wydawana gazetka referatu Efektywności Energetycznej

●            artykuły na stronie Urzędu i posty na facebooku Gminy Skawina (link) oraz w odrębnej grupie tematycznej pn.Ochrona powietrza w gminie Skawina (link)

Na terenie Gminy zostały również zamontowane tablice led informujące o stanie jakości powietrza, aby informacje te jak najszybciej trafiały do jak największej liczby odbiorców (link).

Ekointerwencja i rutynowe kontrole palenisk

Na podstawie art. 379 ustawy Prawo ochrony środowiska, pracownicy Wydziału Ochrony Powietrza (WOP), Urzędu Miasta i Gminy w Skawinie wraz ze Strażą Miejską są upoważnieni do przeprowadzania kontroli palenisk w budynkach domów jednorodzinnych oraz w obiektach, w których prowadzona jest działalność gospodarcza, na terenie Gminy Skawina. Kontrole przeprowadzane są na zgłoszenie oraz rutynowo, w przypadkowych budynkach.

 

W 2020 roku pomimo trudności wynikających z sytuacji epidemiologicznej w kraju, nasi pracownicy zachowując obowiązujące standardy i reżim sanitarny przeprowadzili 627 kontroli (stan na dzień 19.10.2020r.)

Zgłoszenia podejrzeń spalania niedozwolonych materiałów w piecach można zgłaszać poprzez:

-        kontakt osobisty, telefoniczny w Wydziale Ochrony Powietrza, Straży Miejskiej lub na Policji (zgłoszenie może być anonimowe)

-              aplikację e-Skawina

-              aplikację Ekointerwencja

-              System Informacji Przestrzennej Gminy Skawina (SIP GS) (link)

Inwentaryzacja

Każda wymiana kotła z dofinansowania gminnego, wiąże się z wizytą Ekodoradcy w budynku celem oględzin po wymianie źródła ciepła. Urzędnik spisuje protokół, który jest podstawą do tworzenia bazy inwentaryzacyjnej w naszej Gminie.

  Inwentaryzacja budynków jest niezwykle ważna aby można było obliczyć uzyskany efekt ekologiczny oraz oszacować potrzeby związane z termomodernizacją obiektów na terenie Gminy.

Gmina Skawina brała udział w pilotażowym projekcie dotyczącym zintegrowanego systemu wsparcia polityki programów ograniczenia niskiej emisji, w skrócie ZONE, realizowanego przez Ministerstwo Rozwoju (dawniej Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii), Instytut Łączności, Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla, Instytut Ochrony Środowiska oraz Stowarzyszenie Krakowski Alarm Smogowy. Celem projektu było utworzenie jednej, efektywnej i centralnej bazy danych (link).

Obecnie Wydział Ochrony Powietrza opiera się na dwóch komplementarnych ze sobą bazach inwentaryzacyjnych. Na bieżąco aktualizuje dane na: platformie EkoPłatnik - Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego (link) oraz w internetowym serwisie Ekostrateg (link), służącym do monitoringu, ewaluacji i raportowania m.in. w procesie zarządzania jakością powietrza.